2017 zientzian

Jarraian aurki ditzakezue 2017an zientzian egin ziren aurrerapen eta egitasmo nagusiak. Nazio Batuek 2017. urtea, garapenerako turismo jasangarriaren nazioarteko urte gisa izendatu zuten.

Gertakizunak

Astronomia

Urtarrilaren 6
- NASAko zientzialariek Mars Reconnaissance Orbiterrek Martetik ateratako argazki bat argitaratu zuten, bertan, Lurra eta Ilargia ikusi zitezkeen, planeta gorritik begiratuta.
Urtarrilaren 26
- Hardvard unibertsitateko zientzialariek lehen hidrogeno metalikoaren sintesia aurkitu dutela adierazten dute, normalean, horrelakoak Jupiter bezalako gasezko erraldoietan aurki daitezke.
Otsailaren 22
- Lurraren tamaina antzekoa duten zazpi exoplaneta aurkitu ziren TRAPPIST-1 izar nano ultra-hotzaren inguruan orbitatzen, planeta guztiak ere gune bizigarrian kokaturik egon daitezke.
Martxoaren 7
- Sentinel-2B satelitea jaurtia izan zen, Europako Espazio Agentziaren Koperniko programa jarraituz.
- NASAren Cassini misioak Pan, Saturnoren satelite txiki baten irudiak aditzera eman zituen, irudi hauen bidez satelite honek "plater hegalari" baten itxura arraroa duela jakin dugu.
Maiatzaren 18
- (225088) 2007 OR10 transneptunotar objektua orbitatzen dagoen satelite bat aurkitu zuten, 2007 OR10 Eguzki-sistemako hirugarren planeta nanorik handiena da.

Biologia eta medikuntza

Urtarrilaren 10
- Ikerlariek, zahartzaroak gehien eragiten dien zelulak glia zelulak direla, eta ez neuronak, aurkitu zuten.
Urtarrilaren 11
- Hylobatidae espezie berri bat aurkitu zen Txinaren hego-ekialdean, Hoolock tianxing izena jarri zitzaion.
Urtarrilaren 18
- Hardvard unibertsitateko ikerlariek bihotzera egokitzen zen "robot biguin" bat sortu zuten, bihotza taupadaka mantentzen laguntzeko. Gailu berri honek hainbat bide ireki dizkie bihotzeko arazoak dituzten gaixo guztiei, beraien tratamenduetan laguntzeko gai baita.
Otsailaren 8
- Kinoa elikagaiaren genoma deskodetu zuten Abdullah Erregea Zientzia eta Teknologiaren unibertsitateko zientzialariek.
Martxoaren 1
- Lurrean inoiz aurkitu diren bizitza formarik zaharrenen arrastoak aurkitu ziren iturri hidrotermaletan. Iturri hidrotermal hauek Quebeceko Nuvvuagittuq gerrikoan (Kanada) aurkitu ziren. Seguruenik duela 4.280 milioi urte inguru bizi izan zen, kontuan hartu ozeanoak duela 4400 milioi urte inguru sortu zirela eta Lur planeta, duela 4540 milioi urte inguru.

Martxoaren 22
- Zientzialariek dinosauroen zuhaitz genealogikoa sailkatzeko modu berri bat aditzera eman zuten, aurkitu ziren proba berri batzuetan oinarrituta dago modu berri hau. Sailkapen berri honen arabera, lehenengo dinosauroak, duela 200 milioi urte inguru sortu zirenak, bi zango eta atzapar handiak zituzten animali txiki orojaleak ziren. Hauen ondorengoek, (hegazti-dinosauroak ez zirenek) duela 66 milioi urte arte iraun zuten.
Apirilaren 10
- Australiako Koral Hesi Handiak bigarren aldiz bertako koralen txuritze prozesu bat jasaten ari dela iragarri zuten zientzialariek, lurralde honen bi herenei eragin zien aipatutako prozesuak.
Apirilaren 26
- Zientzialariek lehen gizakiak Ipar-Amerikar kontinentera, gutxienez, duela 130 000 urte inguru iritsi zirela adierazi zuten arrasto batzuk aurkitu zituzten Cerutti Mastodon gunean. Esan beharra dago, arrasto hauek aurkitu baino lehen, soilik, duela 15 000 urte inguru iritsi zirela pentsatzen zela.
Maiatzaren 4
- Oxford unibertsitateko ikasle batek ehun biologiko biguinak erabiltzen dituen lehen erretina sintetikoa sortu zuen.
Maiatzaren 9
- Zientzialariek Lurreko bizi-arrastorik zaharrena duela 3,48 mila milioi urteko geiserita edo mineralen beste gordailu batean aurkitu zutela esan zuten (leku hauek normalean ur termaletan edo geiseretan aurki daitezke), Kratoneko Pilbaran aurkitu zuten, Mendebaldeko Australian.

Fisika

Apirilaren 10
- Whasingtongo unibertsitate nazionaleko zientzialariek likido bateko masa negatiboa duela frogatu zuten.

Matematika

Lurraren zientziak

Urtarrilaren 6
- Larsen C plataforma
  Hainbat ikerketaren arabera Larsen C izotz plataformaren zati handi bat Antartikatik banantzekotan dago. 10 izotzmendi handi eratuko direla uste da, seguruenik orain arte erregistratu diren handienak izango dira. Haustura honek plataforma ahuldu egingo du, etorkizunean deusezten bada, mundu mailan, itsasoaren maila 10cm igoko litzake.
Urtarrilaren 18
- NASAren azterketa independenteek eta Ozeano eta Atmosferaren Administrazio Nazionalak (ingelesez, National Oceanic and Atmospheric Administration, NOAA) 2016, erregistroak daudenetik izan den urterik beroena zela frogatu zuten, 20. mende erdialdeko bataz besteko tenperatura baino 0,99 °C gehiagorekin. Gogoan izan behar dugu aurreko urteetan, 2014 eta 2015 urteetan ere marka hau bete zela.
Apirilaren 22
- Lurraren egunean March for Science deitu zitzaion ibilaldi bat egin zen mundu osoko 600 bat hirietan.
Maiatzaren 18
- Zientzialariek Antartika azkeneko 50 urteetan berdatze azkar bat jasaten ari dela adierazten duen ikerketa bat argitaratu zuten. Garai batean, Antartikako goroldioa urteko 1 mm handitzen zen, baina gaur egun 3 mm handitzen da urtero.

Kimika

Informatika eta teknologia

Urtarrilaren 11
- Carnegie Mellon unibertsitateak "Libratus" programa aditzera ematen du, adimen artifizialeko programa hau gizakiak pokerrean garaitzeko diseinatuta dago.
Urtarrilaren 23
- Ikerlariek gizakion azala imprimatzeko gai den (azal hau erabat erabilgarria da) 3D imprimagailu baten prototipoa argitaratzen dute.
Martxoaren 2
- Albertako unibertsitateak DeepStack programa aditzera eman zuen, adimen artifizialaz baliatzen den programa hau gizakiak pokerrean garaitzeko diseinatua dago.
Maiatzaren 18
- Australiar-txinatar ikertzaile-talde batek munduko hologramarik meheena sortu zuen, laser bidezko idazketa sinple eta azkar baten bidez sortu zuten, baina hainbat produktu elektronikoetan erabiltzeko gaitasuna zuena.
Maiatzaren 27
- Txinan ospatu zen Go-aren etorkizuna gailurrean, adimen artifizialaz dabilen Googleren DeepMind AlphaGo programak, Ke Jie, joko honetako munduko jokalaririk onena, garaitu zuen egin ziren hiru partidetatik batean.