Hans Sloane
| Hans Sloane | |||
|---|---|---|---|
  Irudi gehiago | |||
1727 - 1741 ← Isaac Newton - Martin Folkes (en)  → | |||
| Bizitza | |||
| Jaiotza | Killyleagh, 1660ko apirilaren 16a | ||
| Herrialdea |  Britainia Handiko Erresuma  Erresuma Batua | ||
| Heriotza | Chelsea, 1753ko urtarrilaren 11 (92 urte) | ||
| Hobiratze lekua | Chelsea Old Church (en) | ||
| Familia | |||
| Aita | Alexander Sloane | ||
| Ama | Sarah Hicks | ||
| Ezkontidea(k) | Elizabeth Langley (en) (1695eko maiatzaren 9a - | ||
| Seme-alabak | ikusi
| ||
| Hezkuntza | |||
| Hezkuntza-maila | Medikuntzako doktorea | ||
| Hizkuntzak | ingelesa | ||
| Jarduerak | |||
| Jarduerak | medikua, botanikaria, ornitologoa, zoologoa, esploratzailea, numismatikaria, naturalista, bildumagilea eta entomologoa | ||
| Enplegatzailea(k) | British Museum | ||
| Kidetza | Royal Society San Petersburgoko Zientzien Akademia Zientzien Errusiar Akademia Prusiako Zientzien Akademia Göttingengo Zientzien Akademia Frantziako Zientzien Akademia | ||
  | |||
Sir Hans Sloane, 1. Baronet (Killileagh, 1660ko apirilaren 16a - Chelsea, 1753ko urtarrilaren 11) [1] [2] irlandar medikua, naturalista eta bildumagilea izan zen, [3] bere 71.000 artikuluko bilduma nazio britainiarrari utzi izanagatik ezaguna, eta horrela, Londresko British Museum, British Library eta Natural History Museum (Londres) museoetako oinarria emanez . [4] 24 urterekin Royal Societyko kide hautatu zuten. [5] Sloane 1687an Karibera bidaiatu zuen eta bere bidaiak eta aurkikuntzak dokumentatu zituen argitalpen zabalekin urte geroago. Sloane aristokraziaren artean ospe handiko medikua zen eta 27 urterekin Royal College of Physicians elkarteko kidea aukeratu zuten. [6] Edateko txokolatea sortzea egozten zaio. [7]
Biografia
Sloane Irlandan jaio zen familia protestante batean 1660. urtean, Royal Society Londresen sortu zen urtean, bere sotze-helburua "ezagutza naturala sustatzea" izan zen. Dagoeneko Irlandan bere haurtzaroan Naturaren behaketa atsegin zuen, bere egunen amaieran gogoratu zuena: «Gaztetatik asko gustatu izan zait Landareak eta Naturaren beste atal batzuk aztertzea». [8] [9] [10]
1679an Sloane Londresera joan zen kimika eta farmazia ikastera, eta denbora horretan botanikarekiko interesa areagotzen jarraitu zuen Chelseako Physic Garden-era aldian-aldian egiten zituen bisitekin. Bere garaian medikuntza "sinpleetan" oinarritzen zen, landareetan eta haien eratorrietan, zeinetatik sendagaiak lortzen ziren, eta 1673an Society of Apothecaries elkarteak sortu zuen Chelsea lorategiak helburu hori bete zuen. Denbora horretan John Ray botanikari ezagunaren eta Robert Boyle kimikariaren lagun egin zen.
1683an Frantziara joan zen eta han anatomia, medikuntza eta botanika ikasi zituen, urte horren amaieran Medikuntzan doktoratu zen. Bertan, bere garaiko mediku eta botanikari ezagunekin ere adiskidetu zen, hala nola Joseph Pitton de Tournefort eta Monseñor Magnol, garai hartan animalia eta landareen aleak biltzen eta haiei izena ematen ibiltzen zirenak, eta horrek Sloane harritu zuen. [11]
1685ean Ingalaterrara itzuli zenean, Sloane Royal Society-ko kide bihurtu zen, eta 1687an Royal College of Physicians-eko kide izan zen, Londresen medikuntza praktikatzen. Egoera horretan mediku gazteari Jamaikako gobernadore izendatu berriarekin, Albemarleko dukearekin, bere familia mediku gisa joateko aukera eskaini zitzaion. Sloane-k onartu zuen, Portsmouth-etik abiatu zen 1687ko irailaren 19an, Barbadosen gelditu zen 10 egunez, Port Royal-era, Jamaika-ra, abenduaren 19an iritsi baino lehen. [3]
Sloanek Jamaikan eman zituen 15 hilabeteetan landare, molusku, arrain, intsektu, animalien ale ugari bildu zituen eta bertako biztanleen ohiturei buruzko oharrak hartu zituen. Bertako artista baten laguntzaz, Garret Moore klerikoak laminetan irudikatu zituen bertan zeuden espezimenen irudiak. Ingalaterrara itzuli zenean, ilustrazioez gain, 700 landare-espezieren aleak ekarri zituen, baita beste ale askotariko eta ugariak ere. Moorek marraztu ez zuena eta bere hasierako marrazkiekin ere Everhardus Kickius birtuosoak irudikatu zuen bere Jamaikako Historia Naturalaren ediziorako, non Linneoren binomio-sistema ere erabili zuen landare-espezieak izendatzeko. [12]
Etxera ekarritako aleekin batera, txokolatea ekarri zuen Sloanek, bere behatzeko dohain naturalagatik konturatu baitzen uharteko bertakoek kakaoaz egiten zuten kontsumo handia gaixotasun ugariren sendabide gisa. Probatu zuenean, goragalea, mingotsa eta digeriezina iruditu zitzaion, besteak beste, zituen olio naturalengatik. Sloane-k aurkitu zuen bere ezaugarri organoleptikoak nabarmen hobetzen zirela esnearekin nahastean; Urrats horrekin esne txokolatea aurkitu zuen. Sloanek bere errezeta patentatu zuen eta hortik aurrera produktu horren ohiko kontsumitzailea izan zen bere bizitzaren amaiera arte. XIX. mendean, Sloane hil ondoren, errezetaren eskubideak merkaturatzeko Cadbury-k eskuratu zituen, gaur egun mundu osoan ezaguna den esne txokolatearekin lotuta dagoen izena.
Sloaneren arreta medikoa izan arren, dukea 1688ko urrian hil zen, eta horrek Ingalaterrara itzultzea eragin zuen, ezegonkortasun handiko garaian gertatu zena, 1689ko maiatzean, Jakue II.a katolikoa tronutik kendu eta Gilen I.a Orange-Nassaukoa protestanteak ordezkatu zuen. Behin Londresen 1695ean ezkondu zen, bere etxerako kontsultan mediku praktikara berriro itzultzeko. Bere argitalpenekin ospea lortu eta bezero entzutetsuak lortu zituen, Ana erreginaren ordezko mediku izendatu zuten 1696an, Jurgi I.arena 1716an eta Jurgi II.aren ohiko medikua 1727an .
Bere argitalpenek halako ospea eman zioten, non Isaac Newton hil zenean, 1727an, Royal Society-ko presidente hautatu zuten; [3] Aurretik, 1693tik 1713ra, idazkaria izan zen, eta 1741era arte egon zen karguan, 81 urterekin medikuntza praktikatik erretiratu zen arte, Chelsea-ko egoitzara joan zen arte.
Erretiroa hartu arren, Sloane-k bere garaiko zientzialari ugarirekin gutun bidez harreman bizia jarraitu zuen eta bere egoitzan Ingalaterrako eta Ingalaterratik kanpoko bisitari ugari izan zituen bere bilduma ospetsuak ikusteko. 1736an, 29 urteko Linneo gazteak 76 urteko Sloane bisitatu zuen, eta Suediara itzuli zenean, oso kritikoa izan zen aleak pila iraunkorrean gordetzeko modu kaotikotzat jotzen zuenarekin. Bada, Linneok ale bakoitza erraz trukatu eta manipulatu zitekeen orri handi baten artean gordetzeko ohitura erabili zuen, botanikari gehienetan jada ezarrita zegoen praktika hori. Baina, bestalde, izugarri harritu zuten 12.500 landare eta landare substantziek, 6.000 maskor, 9.000 ornogabe espezie, 1.500 arrain, 1.200 txori, arrautza eta habiek eta 3.000 ale ornodun baino gehiagok, gehienbat bere Jamaikako egonaldiaren emaitza.
Baina Natura bilduma bilduma osoaren zati bat baino ez zen, biltzeko zaletasuna zela eta, fosil, mineral, bitxi, apaingarri, kultu objektu eta 32.000 domina eta txanponetako antzinako eta modernoko txanpon bilduma bat ere bazuen, guztira 200.000 elementu inguru.
1753ko urtarrilaren 10ean Sloane hil zenean, ez zegoen jakiterik non bukatuko zen hain bilduma erraldoia, baina Parlamentuaren larrialdiko akta baten bidez British Museum sortu zen eta bere eduki nagusi gisa, Sloane bildumarekin. [3]
Lanak
- Catalogus plantarum quae in insula Jamaica…, 1696.
- Voyage to the islands Madera, Barbadoes, Nieves, S. Christophers and Jamaica… 1707–1725.
- Farmakopea [Pharmacopoea Collegii regalis medicorum Londinensis . 4. arg. Knaplock, Londres 1721 (editore gisa)
- Natural History of Jamaica, v. «Plantas» (1707) 2º v. «Zoología» (1725).
Erreferentziak
- ↑ Ford, J. M.. (2003). «Medical Memorial. Sir Hans Sloane (1660-1753)» Journal of medical biography 11 (3): 180. PMID 12870044..
- ↑ McIntyre, N.. (2001). «Sir Hans Sloane (1660-1753)» J. of medical biography 9 (4): 235. PMID 11718127..
- ↑ a b c d British Museum - Sir Hans Sloane. .
- ↑ «The Irishman who 'invented' milk chocolate, and served the royal family» The Irish Times.
- ↑ MacGregor, Arthur. "Sloane, Sir Hans, baronet", Oxford Dictionary of National Biography, 23 September 2004. Accessed 25 October 2018.
- ↑ «The Man Whose Cabinet of Curios Helped Start the British Museum» The New York Times.
- ↑ Chocolate Milk Was Invented in Jamaica. .
- ↑ Dunn, P. M.. (2001). «Sir Hans Sloane (1660-1753) and the value of breast milk» Archives of Disease in Childhood: Fetal and Neonatal Edition 85 (1): F73–F74. doi:10.1136/fn.85.1.F73. OCLC .1721277 PMID 11420330..
- ↑ Ravin, J. G.. (2000). «Sir Hans Sloane's contributions to ocular therapy, scientific journalism, and the creation of the British Museum» Archives of ophthalmology 118 (11): 1567–1573. doi:10.1001/archopht.118.11.1567. PMID 11074814..
- ↑ Mason, A. S.. (1993). «Hans Sloane and his friends. The FitzPatrick Lecture 1993» Journal of the Royal College of Physicians of London 27 (4): 450–455. PMID 8289170..
- ↑ Ober, W. B.. (1968). «Sir Hans Sloane, M.D., F.R.C.P., F.R.S. (1660-1753) and the British Museum» New York state journal of medicine 68 (11): 1422–1430. PMID 4872002..
- ↑ Nelson, E. C.. (1992). «Charles Lucas' letter (1736) to Sir Hans Sloane about the natural history of the Burren, County Clare» J. of the Irish Colleges of Physicians and Surgeons 21 (2): 126–131. PMID 11616186..
Bibliografia
- Silke Ackermann; Jane Wess. 2003. Between antiquarianism and experiment: Hans Sloane, George III and collecting science. Enlightenment. Discovering the World in the Eighteenth Century (Kim Sloan dir.) The British Museum Press (Londres): 150–157. ISBN 0-7141-5020-7
Kanpo estekak
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q310326
Multimedia: Hans Sloane / Q310326
Espezieak: Hans Sloane
