Anna German
Ten artykuł dotyczy polskiej piosenkarki. Zobacz też: serial telewizyjny o takim tytule. |
Zdjęcie Anny German z legitymacji studenckiej | |||
Imię i nazwisko | Anna Wiktoria German-Tucholska | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce urodzenia | 14 lutego 1936 | ||
Data i miejsce śmierci | 25 sierpnia 1982 | ||
Typ głosu | sopran | ||
Gatunki | poezja śpiewana | ||
Zawód | piosenkarka, kompozytorka, aktorka | ||
Aktywność | 1959–1982 | ||
Wydawnictwo | Muza | ||
Powiązania | Zbigniew Antoni Tucholski | ||
Współpracownicy | |||
Krzysztof Cwynar, Władimir Szainski, Jerzy Michotek, Katarzyna Gärtner, Jerzy Ficowski, Aleksander Zygariow, Aleksandra Pachmutowa, Panayotis Bojadżijew, Alina Nowak, Roman Sadowski | |||
Odznaczenia | |||
| |||
| |||
| |||
Strona internetowa |
Anna Wiktoria German-Tucholska (ur. 14 lutego 1936 w Urgenczu, zm. 25 sierpnia 1982[1] w Warszawie) – polska piosenkarka i kompozytorka, aktorka, z wykształcenia geolog.
Laureatka festiwali m.in. w Monte Carlo, Wiesbaden, Bratysławie[2], San Remo, Neapolu, Viareggio, Cannes, Ostendzie, Sopocie, Opolu, Kołobrzegu, Zielonej Górze. Była pierwszą Polką, która wystąpiła w San Remo. Dwukrotnie uznana za najpopularniejszą polską piosenkarkę wśród Polonii amerykańskiej (1966, 1969). Zdobywczyni złotej płyty za longplay Człowieczy los nagrany w 1970 roku.
Występowała w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Wielkiej Brytanii, Australii, Francji, Portugalii, Włoszech, na Węgrzech, w Mongolii, NRD, RFN, CSRS oraz ZSRR. Śpiewała w siedmiu językach: polskim, rosyjskim, niemieckim, włoskim, hiszpańskim, angielskim i po łacinie[3], wydała płyty w języku polskim, rosyjskim i włoskim.
Życiorys
Ojcem Anny German był Eugen Hörmann (pol. Eugeniusz German) (ur. 1910 w Łodzi, zm. 1938), księgowy, miał ośmioro rodzeństwa (w tym brata Artura, który po latach opisał dzieje rodziny[4] ). Przodkowie od strony ojca pochodzili z Niemiec, mieli korzenie mennonickie[4] . Na przełomie XVIII i XIX w. osiedlili się na Ukrainie. W 1819 pradziadek Anny założył wieś Hoffnung (lub Neuhoffung, pol. Nadzieja[5], obecnie Olhyne, ukr. Ольгине, niedaleko Berdiańska, na wybrzeżu Morza Azowskiego), gdzie urodził się Friedrich Hörmann (Hermann); Friedrich był pastorem baptystów[6], studiował w Baptystycznym Seminarium Teologicznym w Łodzi. Tam ożenił się z Anną Balach, z którą miał syna, Eugena. Po ukończeniu studiów wraz z rodziną wrócił na Ukrainę, a w 1929 w wyniku represji został aresztowany i z wyrokiem pięciu lat zesłany do obozu pracy (rejon Plesieck w regionie archangielskim), gdzie po dwóch latach zmarł. Eugen w tym czasie uciekł z ZSRR, najpierw przez Donbas, gdzie pracował jako księgowy w fabryce kopalni, później – nadal zagrożony – zostawiwszy pierwszą żonę Almę z czteroletnim synem[5], uciekał przez Środkową Azję i Iran[7], gdzie na granicy irańskiej poznał matkę Anny.
Matka, Irma German, secundo voto Berner (właśc. Gerner) z domu Martens (ur. 1909, zm. 30 stycznia 2007 w Warszawie[8]), wywodziła się z holenderskich mennonitów, których do Rosji sprowadziła caryca Katarzyna II[9] (dokładniej z rygorystycznego odłamu nowomennonitów[10], z pochodzenia Fryzowie; babcia Anny, Anna Friesen[11], zmieniła wyznanie, zostając adwentystką[6]). Zamieszkiwali w dobrze zorganizowanej, kilkunarodowej (w tym m.in. Polacy i Żydzi) społeczności w osadzie Wielikokniażeskoje (niem. Wohldemfuerst)[11] na Kubaniu. W domu rodzinnym Anny mówiło się po fryzyjsku, niemiecku i rosyjsku[6]. Irma German po wojnie przez wiele lat była wykładowcą języka niemieckiego na Akademii Rolniczej we Wrocławiu, w rozmowach z Holendrami posługiwała się językiem staroholenderskim (pladiets)[11].
Babka Anny German przeniosła się z rodzinnego Kubania do Fergany w Uzbekistanie. Uciekając przed NKWD, rodzice Anny przenieśli się do Urgencza, gdzie po narodzinach córki wybudowali dom[12]. Zaledwie półtoraroczna Anna ciężko chorowała na dur rzekomy[5]. Rodzina wówczas przeniosła się do Taszkentu, by podjąć leczenie dziewczynki u tamtejszych lekarzy[13]. W 1937, gdy Irma była po raz drugi w ciąży, jej mąż pojechał do Urgencza, gdzie 26 września 1937 został aresztowany pod zarzutem szpiegostwa i w 1938 rozstrzelany, o czym Irma dowiedziała się dopiero w 1956[5][14]. Po aresztowaniu męża Irmy rodzina została wysiedlona z Fergany i zesłana do Kirgistanu[15]. W tym samym roku urodził się brat Anny, Fryderyk, który w wieku dwóch lat zmarł na szkarlatynę[16], na którą zachorowała również Anna, jednak udało jej się wyzdrowieć[15]. W kwietniu 1942 Irma wyszła za polskiego żołnierza Hermana Gernera[15], jednak z niewyjaśnionych względów zmieniła pierwszą literę nazwiska (na Berner) i utrzymywała, że nigdy więcej go nie spotkała, mimo iż widziała się z nim w Polsce w 1946[17]. W życiorysach Anny German często pojawia się błędna informacja, że jej ojczym, jako oficer ludowego Wojska Polskiego, zginął w bitwie pod Lenino[18]. W maju 1946 Irma, jako żona Polaka, złożyła dokumenty repatriacyjne i razem z córką i matką wyjechały do Polski[19][15]. Początkowo mieszkały w Szczecinie i Nowej Rudzie, a w 1949 przeprowadziły się do Wrocławia, gdzie zamieszkały przy ulicy Trzebnickiej[15].
W 1955 ukończyła naukę w VIII Liceum Ogólnokształcącym im. Bolesława Krzywoustego we Wrocławiu[20]. W styczniu 1962 uzyskała tytuł magistra geologii na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Wrocławskiego po złożeniu egzaminu magisterskiego z wynikiem bardzo dobrym i przedstawieniu pracy magisterskiej pt. „Zdjęcie geologiczne okolic Zatonia (Ustronie)” ocenionej jako „bardzo dobra”[21][22]. Była członkiem i uczestnikiem wypraw jaskiniowych wrocławskiej Sekcji Grotołazów[23].
Kariera artystyczna
Początki
W 1959 zadebiutowała w audycji „Podwieczorek przy mikrofonie”, a w następnym roku wstąpiła do zespołu Teatru Kalambur we Wrocławiu, z którego jednak niedługo później odeszła, by przygotować się do egzaminu magisterskiego na studiach[24]. Kilka miesięcy po debiucie w teatrze wystąpiła w programie Spotkania o zmroku przez wrocławskiego ośrodka telewizyjnego[25]. W latach 60. dołączyła do zespołu Estrady Wrocławskiej, z którą odbyła trasę koncertową po Polsce[25].
Przełom w karierze
W marcu 1962 uzyskała uprawnienia estradowe, zdając państwowy egzamin przy drugim podejściu[26]. W 1963 za utwór „Tak mi z tym źle” zdobyła drugą nagrodę w dniu polskim podczas 3. Międzynarodowego Festiwalu Piosenki w Sopocie, a za intepretację pieśni „Ave Maria no morro” otrzymała pierwsze miejsce na festiwalu w Olsztynie[27]. W 1964 za wykonanie utworu „Tańczące Eurydyki” zdobyła drugą nagrodę na 2. Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu oraz dwie nagrody podczas 4. Międzynarodowego Festiwalu Piosenki w Sopocie: pierwszą nagrodę w dniu polskim i trzecią w dniu międzynarodowym[28]. Również w 1964 zagrała swoje pierwsze koncerty w ZSRR, gdzie została ciepło przyjęta przez publiczność i wkrótce wydała swój debiutancki album pt. Śpiewa Anna German[29]. W kolejnych latach odbywała kolejne trasy koncertowe po tym kraju[29]. Poza tym w 1964 wyjechała do Włoch w ramach stypendium z Ministerstwa Kultury i Sztuki[30].
W 1965 za utwór „Zakwitnę różą” otrzymała pierwszą nagrodę na 3. KFPP w Opolu[31]. W tym okresie została także zaproszona przez włoską firmę fonograficzną „Company Discografica Italiana” (CDI) do Włoch, z którą w listopadzie 1966 podpisała trzyletni kontrakt[30]. W tym samym roku otrzymała platynową płytę na 1. Międzynarodowych Targach Muzycznych (MIDEM) w Cannes[30] oraz wystąpiła na scenie paryskiej Olimpii.
Kariera we Włoszech i wypadek
W lutym 1967 wystąpiła z utworem „Gi” na 7. Festiwalu Piosenki Włoskiej w San Remo (była pierwszą i dotąd jedyną w historii polską artystką, która zaśpiewała na tym festiwalu)[32]. Niedługo później wyruszyła w trasę promocyjną po Włoszech, m.in. udzieliła licznych wywiadów i wystąpiła w wielu telewizyjnych programach rozrywkowych[33]. W lipcu 1967 zaśpiewała na 15. Festiwalu Piosenki Neapolitańskiej (jako pierwsza cudzoziemka w historii wydarzenia)[33]. Po festiwalu nagrała album pt. I classici della musica napoletana i otrzymała nagrodę „Oscara Della Simpatia” (Oscara Sympatii) na festiwalu w Viareggio[34][35].
28 sierpnia 1967[36], wracając z koncertu we Forlì, uległa wypadkowi samochodowemu[37][38], po którym z poważnymi obrażeniami (m.in. złamanym kręgosłupem) trafiła do kliniki Madre Fortunata Toniolo[39]. Po wybudzeniu się ze śpiączki podjęła rekonwalescencję we Włoszech (m.in. w Instytucie Ortopedycznym Rizzili w Bolonii), a od drugiej połowy października 1967 dochodziła do sprawności w Szpitalu Klinicznym nr 1 przy ul. Lindleya w Warszawie[40]. Leczenie i rehabilitacja zajęły jej łącznie trzy lata[41]. W tym okresie napisała książkę biograficzną pt. Wróć do Sorrento?, w której wspominała swoją karierę i pracę artystyczną we Włoszech. W 1968 otrzymała Nagrodę Komitetu ds. Radia i TV za „wybitne osiągnięcia w dziedzinie polskiej piosenki popularyzowanej w radiu i telewizji”[42].
Powrót po wypadku
26 grudnia 1969 wystąpiła publicznie po raz pierwszy po wypadku w świątecznym wydaniu programu telewizyjnego Tele-Echo[43]. W stycznia 1970 wróciła do muzyki, występując z utworem „Człowieczy los” w koncercie „Tobie, Warszawo” w Sali Kongresowej w Warszawie, na którym otrzymała tytuł Warszawianki Roku[44]. W tym samym roku wydała album pt. Człowieczy los, a za tytułowy singiel (oraz za piosenkę „Być może”) otrzymała nagrodę na 8. KFPP w Opolu[45]. Odebrała także nagrodę Polskiego Radia dla najpopularniejszej warszawianki[46]. Została bohaterką filmu dokumentalnego Mariusza Waltera Powrót Eurydyki (1970)[47]. W 1971 otrzymała nagrodę publiczności za „Cztery karty” na 9. KFPP w Opolu, [48], wzięła udział w gali podczas otwarcia katowickiego Spodka przy 12 tys. publiczności i otrzymała Nagrodę Miasta Warszawy za „wybitne osiągnięcia w dziedzinie upowszechniania kultury”[42].
Wiosną 1972 zagrała pierwsze po wypadku samochodowym trasy koncertowe po Polsce, a we wrześniu tego samego rolu zagrała serię koncertów po ZSRR. W 1973 za utwór „Ballada o niebie i ziemi” otrzymała wyróżnienie w koncercie „Premier” na 11. KFPP w Opolu[49]. W 1975, będąc w ciąży, wyjechała w kolejną trasę koncertową po ZSRR. W lutym 1976 przyjechała do Moskwy, aby wziąć udział w programie telewizyjnym Dzwonki przyjaciół. W 1977 zaproponowano jej wykonanie piosenki „Echo miłości” w filmie Eugeniusza Matwiejewa Los; reżyser wspominał, że podczas nagrywania skrzypaczki cichutko płakały, patrząc na stan zdrowia German[50]. Również w 1977 German wystąpiła na Dniach Przyjaźni Młodzieży Radzieskiej i Polskiej w Doniecku[51] oraz zaśpiewała utwory „Echo miłości” (w duecie z Lwem Leszczenką) i „Kiedy kwitły sady” w finale festiwalu „Piosenka-77”; po wykonaniu solowej piosenki widzowie dziękowali tak burzliwą i długą owacją, że organizator festiwalu musiał wyjść poza sztywne ramy telewizyjne i dopuścił, by piosenka została wykonana „na bis”[52].
Ostatnie lata kariery
W 1978 nagrała utwór „W wielkiej kosmicznej rodzinie” na cześć pierwszego Polaka lecącego w kosmos, Mirosława Hermaszewskiego. 14 i 15 października 1978 zagrała koncerty w moskiewskim kinie „Warszawa”. W 1979 za utwór „O czym Bałtyk opowiada” zdobyła Złoty Pierścień na Festiwalu Piosenki Żołnierskiej w Kołobrzegu[53] oraz Złoty Kord (honorową nagrodę tygodnika „Żołnierz Polski”) na Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze. Jej ostatnia polska płyta została zarejestrowana w 1979, a ostatnia w języku rosyjskim – w 1980.
W maju 1979 występowała w Azji Środkowej, gdzie przez tydzień zagrała 14 koncertów. W czerwcu 1979 w Moskwie w holu hotelu straciła przytomność, po czym przewieziono ją do szpitala, a następnie wróciła do Polski. Występy zostały odwołane. W 1980 wyruszyła w trasę koncertową po Australii[54].
Choroba i śmierć
W połowie lat 70. wykryto u niej chorobę nowotworową[55]. Jesienią 1980, po jej powrocie z koncertów w Australii, nastąpił nawrót choroby zdiagnozowanej jako mięsak kości[54]. Wówczas odwołała zaplanowane koncerty i zawiesiła działalność publiczną[54]. Będąc w zaawansowanym stadium choroby, komponowała psalmy i pieśni poświęcone Bogu, a wykonywane utwory zapisywała na domowym magnetofonie.
Zmarła wieczorem 25 sierpnia 1982 w Szpitalu Klinicznym przy ul. Szaserów w Warszawie. Jej pogrzeb odbył się 30 sierpnia 1982, została pochowana na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie (kw. 3, rząd 4, grób 8a); na tablicy nagrobnej umieszczono cytat z Psalmu 23: „Pan jest pasterzem moim”.
Odznaczenia i wyróżnienia
- 1970 Warszawianka Roku[56]
- 1974 w związku z jubileuszem Polski Ludowej odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi[57]
- 1979 za osiągnięcia artystyczne została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[58]
- za popularyzację polskiej piosenki w ZSRR otrzymała Złotą Odznakę Honorową Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej.
Życie prywatne
W czerwcu 1960 poznała Zbigniewa Tucholskiego, pracownika naukowego w Katedrze Metaloznawstwa Politechniki Warszawskiej, z którym 23 marca 1972 wzięła ślub cywilny w Zakopanem[59]; ich huczne wesele odbyło się w willi Obrochtówka[6]. Zamieszkali na warszawskim Żoliborzu[46]. 27 listopada 1975 urodził się ich syn Zbigniew Ivarr[55]. Z powodu macierzyństwa German na dwa lata zawiesiła działalność artystyczną[55]. Po zdiagnozowaniu u niej nowotworu kości wzięła ślub kościelny z mężem[6].
Była adwentystką, przyjęła chrzest w wieku 46 lat[60]. Podstawy jej adwentystycznego wyznania umocowała jej babcia, która odgrywała ważną rolę w procesie jej wychowania, gdyż sama była adwentystką[61]. Chrzest adwentystyczny przyjęła 23 maja 1982, udzielił jej go Konstanty Bulli[62].
Upamiętnienie
- Imię Anny German nosiła główna ulica miasta Urgencz, w którym się urodziła[63], potem imię tej ulicy zmieniono na Isloma Karimova[64].
- Jej imieniem została nazwana asteroida (2519) Annagerman krążąca wokół Słońca pomiędzy Marsem a Jowiszem[63].
- Od 1987 jej imię nosi amfiteatr w Zielonej Górze. Oraz rondo w pobliżu.
- W 2001 w Zielonej Górze zorganizowano Ogólnopolski Konkurs na Interpretację Piosenki z Repertuaru Anny German[65]. W 2002 przerodził się on w Festiwal Tańczące Eurydyki im. Anny German[37]. Festiwal skierowany do wokalistów z kraju i zagranicy organizuje Zielonogórski Ośrodek Kultury. Zadaniem imprezy jest popularyzacja repertuaru Anny German oraz twórczości polskich kompozytorów muzyki rozrywkowej[66].
- Niepubliczna Szkoła Muzyczna I i II Stopnia im. Anny German w Białymstoku[67].
- W lutym 2012 przy wejściu do domu, w którym mieszkała Anna German we Wrocławiu (ul. Trzebnicka 5) została odsłonięta tablica pamiątkowa ku jej czci[68].
- Rosyjski adwentystyczny ośrodek radiowo-telewizyjny „Głos Nadziei” zrealizował film biograficzny o Annie German[69]. W 2012 zrealizowano rosyjski serial biograficzny (w koprodukcji z Ukrainą, Polską i Chorwacją) – Anna German.
- Gwiazda imienna na Alei Sławy w Moskwie.
- W kwietniu 2013 Rada Miasta Rzeszowa podjęła uchwałę o nadaniu imienia Anny German jednej z nowych ulic w mieście[70].
- 14 czerwca 2013 Zastępca Prezydenta Miasta Opola odsłonił gwiazdę Anny German na Alei Gwiazd Festiwalu Polskiej Piosenki.
- Od 11 lipca 2013 patronuje dawnej ulicy Burakowskim na warszawskim Żoliborzu[71]
- Nazwisko artystki noszą ronda we Wrocławiu[72], Zielonej Górze[73] i Nowej Rudzie[74]
- 19 listopada 2022 na Corso Matuzia 5, przy kościele Czarnej Madonny z Częstochowy, odsłonięto tablicę upamiętniającą 55. rocznicę występu Anny German na Festiwalu Piosenki Włoskiej w San Remo w 1967[75].
Książki o Annie German
- Nagrabiecki Jan: Anna German. 1974
- Aleksander Zygariow: Anna German. 1988
- Aleksander Zygariow: Anna German. 1998 (reedycja)
- Mariola Pryzwan: Wspomnienia o Annie German. 1999
- Adriana Polak: Człowieczy los. Wspomnienia o Annie German. 2000
- Artur Hörmann: Die unbekannte Anna German (Nieznana Anna German). 2003. (Książkę napisał stryj Anny)
- Mariola Pryzwan: Tańcząca Eurydyka. Wspomnienia o Annie German. 2008
- Iwan Iliczew: Анна Герман – Гори, гори, моя звезда! (Anna German – Świeć, świeć moja gwiazdo!). 2010
- Jordan Naoum: Anna German 2011 ISBN 613-8-32797-7.
- Mariola Pryzwan: Anna German o sobie. 2012
- Iwan Iliczew: Мы долгое эхо (My długie echo). 2012
- Mariola Pryzwan: Tańcząca Eurydyka. Anna German we wspomnieniach. 2013
- Marzena Baranowska: German. Osobisty album Anny German. 2013
- Iwan Iliczew: Анна Герман. Белый ангел песни (Anna German. Biały anioł piosenki). 2013
- German. Śpiewający anioł. Super album. 2013
- Iwan Iliczew: Эхо любви (Echo miłości). 2013
- Volga Yerafeyenka: Anna German. „Uśmiechaj się”. 2014
- Irma Martens-Berner: Człowieczy los. Wspomnienia matki Anny German. 2014, ISBN 978-83-7295-299-8 (Konsultantami książki są: syn A. German dr Zbigniew I. Tucholski i jej mąż inż. Zbigniew A. Tucholski)
- Iwan Iliczew: Анна Герман. Сто воспоминаний о великой певице (Anna German. Sto wspomnień o wielkiej piosenkarce). 2016
- Iwan Iliczew-Wołkanowski: Anna German, Sto wspomnień o wielkiej piosenkarce, ISBN 978-83-66220-60-7. 2019
- Mariola Pryzwan: "Dwie Anny", 2020, ISBN 978-83-66060-37-1
Iwan Iliczew przygotowuje się do wydania nowej książki „Azja Środkowa – ojczyzna Anny German”, gdzie szczegółowo będzie opowiadał o pierwszych dziesięciu latach życia Anny w ZSRR w latach 1936–1946[76].
Twórczość literacka
- 1970 „Wróć do Sorrento?”
- Bajka o skrzydlatym szpaku (Książka napisana przez Annę dla swojego syna)
- 1988 «Вернись в Сорренто?» („Wróć do Sorrento?”) tłumaczenie z języka polskiego R. Bello
- 2002 „Wróć do Sorrento?” reedycja
- 2012 „Wróć do Sorrento?” reedycja
Dyskografia
- Osobny artykuł: Lista piosenek Anny German.
Albumy w Polsce
- 1966 Tańczące Eurydyki LP
- 1967 Recital piosenek LP
- 1970 Człowieczy los LP
- 1971 Wiatr mieszka w dzikich topolach LP
- 1971 Domenico Scarlatti – Arie z opery „Tetida in Sciro” LP
- 1974 To chyba maj LP
- 1978 Anna German LP
- 1983 Niezapomniane przeboje LP
- 1984 Jesteś moją miłością LP
- 1989 Anna German LP
- 1989 Znaki zapytania LP
- 1990 Powracające słowa vol. 1 LP
- 1990 Powracające słowa vol. 2 LP
- 1991 Zakwitnę różą CD
- 1991 Recital piosenek CD
- 1994 Nasza ścieżka CD
- 1994 Złote przeboje neapolitańskie MC
- 1995 Planeta Anna vol. 1 MC
- 1995 Planeta Anna vol. 2 MC
- 1998 Wiatr mieszka w dzikich topolach CD
- 1999 Tańczące Eurydyki CD
- 1999 Platynowa kolekcja CD
- 1999 Złote przeboje CD
- 1999 Bal u Posejdona (Złota kolekcja) CD (ZPAV: złota płyta)[77]
- 2001 Tańczące Eurydyki CD
- 2001 Recital piosenek CD
- 2001 Człowieczy los CD
- 2001 Wiatr mieszka w dzikich topolach CD
- 2001 Domenico Scarlatti – Arie z opery „Tetida in Sciro” CD
- 2001 To chyba maj CD
- 2001 Pomyśl o mnie CD
- 2003 Człowieczy los CD
- 2004 Złote przeboje CD
- 2008 Z archiwum polskiego radia – Anna German nagrania z lat 1961–1979, vol. 13 (ZPAV: złota płyta)[77]
- 2012 Wspomnienie. Anna German o sobie autobiografia na CD2
- 2013 Z archiwum polskiego radia – Anna German nagrania z lat 1961–1979, reedycja
- 2013 40 Piosenek Anny German Polskie Nagrania „Muza” (ZPAV: złota płyta)[77]
- 2013 Recital Opole ’71 – Z archiwum polskiego radia Polskie Radio S.A.
- 2017 Anna German. Moja Ojczyzna CD
- Czwórki
- 1967 Anna German
- 1971 Piosenki Perskie
- Single
- 1967 „Deszcz na szybie” / „Uroczysko”
- 1967 „Chcę być kochaną” / „Cygański wóz”
- 1967 „Cyganeria” / „Zimowe dzwony”
- 1969 „Melodia dla synka” / „Jesteś moją miłością”
- 1970 „Człowieczy los” / „Dziękuje ci mamo”
- 1970 „Gałązka snów” / „Trampowski szlak”
- 1970 „Złociste mgły” / „Za grosiki marzeń”
- 1971 „A mama asi como” / „Quadro cartas”
- 1972 „Warszawa w różach” / „Wiatr mieszka w dzikich topolach”
- Pocztówki
- 1963 „Cyganeria”
- 1967 „A jeżeli mnie pokochasz”
- 1969 „Melodia dla synka”
- 1969 „Chcę tańczyć w majową noc”
- 1970 „Księżyc i róże”
- 1970 „Śnieżna piosenka”
- 1970 „Być może”
- 1970 „Człowieczy los”
- 1970 „Skąd przyjdzie noc”
- 1971 „Cztery karty”
- 1971 „Trzeba się nam pośpieszyć”
- 1974 „Gdy śliczna Panna”
- 1975 „Gdy śliczna Panna” / Lulajże Jezuniu”
- 1975 „Pozwól, żeby ktoś wziął twoje serce” / „Moje miejsce na ziemi”
- 1978 „List do Chopina”
- 1979 „Tylko w tangu” / „Dookoła kipi lato”
Albumy w ZSRR/Rosji
- 1968 Poyot Anna German (Поёт Анна Герман) LP[78]
- 1975 Anna German (Анна Герман) LP[79]
- 1977 Kogda cwieli sady (Когда цвели сады) LP[80]
- 1979 Drug dielfin (Друг дельфин) LP
- 1980 Nadieżda (Надежда) LP
- 1982 Echo lubwi (Эхо любви) – live '79 LP
- Czwórki
- 1967 Mieżdunarodnaja kniga (Международная книга)
- 1971 Cztoby sczastliwym byt’ (Чтобы счастливым быть)
- 1977 Ty, tolko ty (Ты, только ты)
- 1978 Ja lublu tancewat’ (Я люблю танцевать)
- 1982 Posledniaja wstriecza (Последняя встреча) LP
- 1996 Niezabytyj motiw (Незабытый мотив) CD
- 1996 Łuczszyje piesni (Лучшие песни) CD
- 1998 Kogda cwieli sady (Когда цвели сады) CD
- 1999 Antołogija sowietskogo szlagiera (Антология советского шлягера) MC
- 2000 Posledniaja wstriecza (Последняя встреча) CD
- 2000 Rossijskaja estradnaja muzykalnaja encykłopiedija (Российская эстрадная музыкальная энциклопедия) CD
- 2001 Lubwi niegromkije słowa (Любви негромкие слова) CD
- 2001 Waszy lubimyje piesni (Ваши любимые песни) CD
- 2003 Naszy lubimyje piesni (Наши любимые песни) CD
- 2003 Zołotoj wiek russkoj estrady (Золотой век русской эстрады) CD
- 2003 Posidim, pomołczim (Посидим, помолчим) vol. 1 CD
- 2003 Spasibo tiebie, mojo sierdce (Спасибо тебе, моё сердце) vol. 2 CD
- 2008 Nadezhda (Надежда) CD[81]
- 2019 Anna German. Izbrannoye (Анна Герман. Избранное) LP[82]
Albumy we Włoszech
- 1967 I classici della musica neapolitana
- Single
- 1967 „Te faie desiderà”
- 1967 „Gi” / „Prima tu”
- 1967 „Chi sei tu” / „Meglio dire di no”
Filmografia
Filmografia[42]:
- 1966: Marynarka to męska przygoda (film dokumentalny) – obsada aktorska
- 1967: Nim zabłyśnie gwiazda (Reportaż z Mediolanu o początkach włoskiej kariery Anny German.)
- 1970: Krajobraz po bitwie – jako Amerykanka
- 1970: Prom – wykonanie muzyki (śpiew)
- 1970: Balladyna (spektakl telewizyjny) – wykonanie muzyki (śpiew)
- 1970: Wyspy szczęśliwe. Śpiewa Anna German (film krótkometrażowy) – bohater filmu
- 1970: Powrót Eurydyki (film dokumentalny)
- 1977: Sudba (film) – wykonanie piosenki Echo Miłości
- 1988: Eurydyki płaczące (film poświęcony pamięci Anny German)
- 2012: Anna German (serial biograficzny) – śpiew (w serialu zostały wykorzystane jej piosenki)
Przypisy
- ↑ Marcin Dąbrowski: Anna German. Kronika życia i pracy artystycznej. W: Anna German: Wróć do Sorrento?. Michałów-Grabina: Instytut Wydawniczy Latarnik, 2012, s. 236. ISBN 978-83-60000-96-0.
- ↑ Z okładki płyty „Anna German – Z archiwum polskiego radia, vol. 13”.
- ↑ Anna German. fakt.pl. [dostęp 2018-03-02].
- ↑ a b Hörmann 2003 ↓.
- ↑ a b c d Alan Jakman: 80 lat temu urodziła się Anna German [wywód przodków]. More Maiorum – miesięcznik genealogiczny, 2016-02-14. [dostęp 2018-03-02].
- ↑ a b c d e Jarosław Wróblewski: Mąż Anny German: Po dwóch tygodniach czytania Biblii powiedziała, że dostała od Boga znak. fronda.pl, 2013-05-04. [dostęp 2018-03-02].
- ↑ „Czyja jest Anna German?” Aleksandra Chomicka. Głos Wielkopolski 7 kwietnia 2013. Imię babki zaczerpnięte z kalendarium z książki „Wróć do Sorrento” wydanie z 2012.
- ↑ ANNA GERMAN. Irma MARTENS-BERNER po śmierci Anny GERMAN. MATKA Anny GERMAN zmarła w wieku 97 lat. superseriale.se.pl, 2013-05-04. [dostęp 2018-03-02].
- ↑ Anna German. geotag.pl. [dostęp 2013-04-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-19)].
- ↑ Jacek Marczyński: Matka piosenkarki. rp.pl, 2014-01-21. [dostęp 2018-03-02].
- ↑ a b c Niezwykłe życie Anny German. wiatrak.nl, 2018-02-04. [dostęp 2018-03-02].
- ↑ Zasiadczyk 2013 ↓, s. 5–8.
- ↑ Zasiadczyk 2013 ↓, s. 8.
- ↑ Zasiadczyk 2013 ↓, s. 9–10.
- ↑ a b c d e Zasiadczyk 2013 ↓, s. 10.
- ↑ Anna German – Kłamstwa w serialu o Annie German. Walentyn Lawriszyn nie istniał. Anna German nie znała ojca. [w:] Superseriale.pl [on-line]. 2013-05-05. [dostęp 2013-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-07)].
- ↑ Fakt ten został ujawniony przez Wojciecha Karpińskiego w biografii Hermana Gernera (Henryka Krzeczkowskiego): Wojciech Karpiński, Henryk. Wyd. II poszerzone, Warszawa, Zeszyty Literackie, 2016, s. 147–176. Por. wspomnienia Irmy Martens, Człowieczy los, Warszawa, Znaki Czasu, 2014, s. 111, 115; tamże dokładna data ślubu: 10 II 1942 (s. 306).
- ↑ Błędna informacja, że mąż Irmy Martens zginął pod Lenino, pojawia się często, zob. np.: Aleksandra Chomicka Czyja jest Anna German? Polsko-ruska awantura o Anię, „Polska. The Times” 7 IV 2013 oraz Edward Kabiesz, Wygnaniec z anielskich chórów, „Gość Niedzielny” 2013 nr 15; zostało to również utrwalone w popularnym serialu Anna German. Tajemnica białego anioła (2012).
- ↑ Anna German – biografia, emuzyka.pl. emuzyka.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-13)]..
- ↑ VIII Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Krzywoustego.
- ↑ Migdał R. „Od geologa do gwiazdy”. Polska Gazeta Wrocławska, strona 5, 18–19 maja 2013 (artykuł omawia oryginał tej pracy o fragmencie Sudetów Zachodnich z archiwum Uniw. Wrocł.).
- ↑ Zasiadczyk 2013 ↓, s. 12, 23.
- ↑ JanuszJ. Fereński JanuszJ., W piwnicy i jeszcze głębiej, „Konfrontacje”, wydanie specjalne z okazji jubileuszu (1959–2003) Studenckiego Klubu Pałacyk we Wrocławiu, 31 maja 2003, s. 5, ISSN 2658-0063 [dostęp 2020-07-09] .
- ↑ Zasiadczyk 2013 ↓, s. 18–19.
- ↑ a b Zasiadczyk 2013 ↓, s. 21.
- ↑ Zasiadczyk 2013 ↓, s. 22.
- ↑ Zasiadczyk 2013 ↓, s. 22, 83.
- ↑ Zasiadczyk 2013 ↓, s. 22, 85.
- ↑ a b Zasiadczyk 2013 ↓, s. 24.
- ↑ a b c Zasiadczyk 2013 ↓, s. 36.
- ↑ Zasiadczyk 2013 ↓, s. 87.
- ↑ Zasiadczyk 2013 ↓, s. 36–41.
- ↑ a b Zasiadczyk 2013 ↓, s. 40.
- ↑ Zasiadczyk 2013 ↓, s. 43.
- ↑ m (ilustr.), About Anna German: Polish singer, popular in Poland and in the Soviet Union (1936 - 1982) | Biography, Facts, Career, Life [online], peoplepill.com [dostęp 2022-04-13] (ang.).
- ↑ Marcin Dąbrowski: Anna German. Kronika życia i pracy artystycznej. W: Anna German: Wróć do Sorrento?. Michałów-Grabina: Instytut Wydawniczy Latarnik, 2012, s. 222. ISBN 978-83-60000-96-0.
- ↑ a b Tańczące Eurydyki. [w:] Sprawy nauki. Biuletyn Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego (wydania archiwalne) [on-line]. 2005-05-02. [dostęp 2013-03-28].
- ↑ Anny German we Włoszech. Jakim samochodem jechała piosenkarka?, Marek Ponikowski, portal dziennikbaltycki.pl, 2013-04-02.
- ↑ Zasiadczyk 2013 ↓, s. 44–47.
- ↑ Zasiadczyk 2013 ↓, s. 45–52.
- ↑ Zasiadczyk 2013 ↓, s. 48, 73.
- ↑ a b c Anna German, Filmpolski.pl.
- ↑ Zasiadczyk 2013 ↓, s. 54–55.
- ↑ Zasiadczyk 2013 ↓, s. 57.
- ↑ Zasiadczyk 2013 ↓, s. 89.
- ↑ a b Zasiadczyk 2013 ↓, s. 73.
- ↑ Tomasz Raczek: Karuzela z madonnami. Instytut Wydawniczy Latarnik, 2003, s. 107. ISBN 83-917-891-2-8.
- ↑ Zasiadczyk 2013 ↓, s. 92.
- ↑ Zasiadczyk 2013 ↓, s. 93.
- ↑ РОК-шок: энциклопедия скандалов. Анна Герман. Жизнь взаймы. Статьи [online], samaratoday.ru [dostęp 2021-07-11] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-20] .
- ↑ Zasiadczyk 2013 ↓, s. 30.
- ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2018-01-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-20)].
- ↑ Zasiadczyk 2013 ↓, s. 95.
- ↑ a b c Zasiadczyk 2013 ↓, s. 76.
- ↑ a b c Zasiadczyk 2013 ↓, s. 74.
- ↑ Encyklopedia Warszawy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1994, ISBN 83-01-08836-2, s. 929.
- ↑ Odznaczenia dla wybitnych twórców i działaczy kultury. „Dziennik Polski”. Nr 175 (9456), s. 2, 26 lipca 1974.
- ↑ Spotkanie twórców i artystów polskiej estrady. „Nowiny”. 146, s. 2, 2 lipca 1979.
- ↑ Zasiadczyk 2013 ↓, s. 64–73.
- ↑ Going Where The People Are: Hope Channel | Christian Television [online], web.archive.org, 19 kwietnia 2021 [dostęp 2023-10-26] [zarchiwizowane z adresu 2021-04-19] .
- ↑ ANNA GERMAN była adwentystką. Matka Anny GERMAN: Ania nauczyła się wiary w Boga i modlitwy od babci [online], www.se.pl [dostęp 2023-10-26] .
- ↑ Chrzest święty Ani (23.05.1982 r.) – udzielił go pastor Konstanty Bulli. aniagerman.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-05)]. Śladami Anny German.
- ↑ a b 25 lat temu zmarła piosenkarka Anna German. wiadomosci.gazeta.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-26)]., portal Gazeta.pl, 2007-08-24.
- ↑ Marta Panas-Goworska, Andrzej Goworski: Była uchodźcą, ofiarą represji, dzieckiem z niewłaściwych rodzin. Na walentynki – „Pieśń protestu” Anny German. tygodnik.tvp.pl, 2023-02-10. [dostęp 2023-08-15].
- ↑ Marcin Dąbrowski: Anna German. Kronika życia i pracy artystycznej. W: Anna German: Wróć do Sorrento?. Michałów-Grabina: Instytut Wydawniczy Latarnik, 2012, s. 237. ISBN 978-83-60000-96-0.
- ↑ Zielona Góra: Festiwal Tańczące Eurydyki, Onet.pl, 14 maja 2007 r.
- ↑ Szkoła Estradowa im. Anny German w Białymstoku.
- ↑ Radio Wrocław, 16 lutego 2011 i Polska Gazeta Wrocławska 17 lutego 2012 strona 9.
- ↑ Anna German – film biograficzny. [w:] Głos Nadziei [on-line]. Ośrodek Radiowo-Telewizyjny „Głos Nadziei”. [dostęp 2013-05-12].
- ↑ Anna German patronem ulicy w Rzeszowie. [w:] nowiny 24 Rzeszów [on-line]. Media Regionalne sp. z o.o. [dostęp 2013-04-23].
- ↑ BIP Warszawa – oficjalny portal stolicy Polski [online], bip.warszawa.pl [dostęp 2017-03-18] (pol.).
- ↑ 19 września 2013 roku Rada Miejska Wrocławia nadała skrzyżowaniu ulic Jedności Narodowej, Kilińskiego i Niemcewicza nazwę „Rondo Anny German”.
- ↑ UCHWAŁA NR LI.436.2013 RADY MIASTA ZIELONA GÓRA z dnia 25 czerwca 2013 r. w sprawie nadania nazwy rondu w Zielonej Górze.
- ↑ Rondo im. Anny German w Nowej Rudzie.Maciej Maciejewski; 2013-05-06; wroclaw.tvp.pl.
- ↑ Stowarzyszenie WspólnotaS.W. Polska Stowarzyszenie WspólnotaS.W., STUDIOS. EM STUDIOS., STOWARZYSZENIE WSPÓLNOTA POLSKA POLECA: ANNA GERMAN w Sanremo – TABLICA PAMIĄTKOWA [online], wspolnotapolska.org.pl [dostęp 2023-02-17] (pol.).
- ↑ АННАА. ВЕЛИГЖАНИНА АННАА., Семью Анны Герман от гибели спасла одна буква, измененная в фамилии [online], sierpień 2017 .
- ↑ a b c Złote płyty CD przyznane w 2013 roku [online], ZPAV [dostęp 2013-07-02] .
- ↑ Поёт Анна Герман
- ↑ Анна Герман 1975
- ↑ Анна Герман 1977
- ↑ Надежда
- ↑ Анна Герман. Избранное (LP, 2019) на сайте «Каталог советских пластинок» RUS
Bibliografia
- Anna German: Wróć do Sorrento?. Z przedmową Tomasza Raczka i jego rozmową z Mariuszem Walterem. Michałów-Grabina: Instytut Wydawniczy Latarnik im. Zygmunta Kałużyńskiego, 2012. ISBN 978-83-60000-96-0.
- Anna Zasiadczyk: Anna German. Ringier Axel Springer Polska, 2013. ISBN 978-83-7813-421-3.
Linki zewnętrzne
- Anna German w bazie filmpolski.pl
- Film biograficzny o Annie German
- (ang. • pol.) Anna German – serwis internetowy, poświęcony piosenkarce (biografia, linki itp.)
- ANNA-GERMAN.PL. anna-german.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-05)]. – Polska strona internetowa poświęcona Annie German zawierająca multimedia tj. dyskografia, fotografia, video itp.
- PWN: 3905072
- ETP: 15367
- FilmPolski.pl: 117975