Cesarze bizantyńscy
Cesarze bizantyńscy – chronologiczna lista władców Cesarstwa Wschodniorzymskiego.
Lista cesarzy bizantyńskich
Dynastia teodozjańska
Władca | Wizerunek | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Komentarze |
---|---|---|---|---|
Arkadiusz Flavius Arcadius | ![]() | 395–408 | 377–408 | Najstarszy syn Teodozjusza I, brat cesarza zachodniorzymskiego Honoriusza i Gallii Placydii. 16 stycznia 383 przyjął tytuł Augusta. |
Teodozjusz II Flavius Theodosius | 408–450 | 401–450 | Koregent Arkadiusza 402–408 | |
Marcjan Flavius Marcianus | ![]() | 450–457 | 392–457 | Syn trackiego żołnierza. 25 sierpnia 450 w obecności senatu, przez wojsko i lud obwołany Augustem. |
Dynastia leońska
Władca | Wizerunek | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Komentarze |
---|---|---|---|---|
Leon I Flavius Valerius Leo | ![]() | 457–474 | 401–474 | Urodzony w Tracji. Jako pierwszy panujący został koronowany przez patriarchę Konstantynopola. |
Leon II Flavius Leo | ![]() | 473–474 | 467–474 | Nieletni wnuk Leona I, syn Zenona. |
Zenon Flavius Zeno | ![]() | 474–475 | 421–491 | Wcześniej regent za panowania syna – Leona II 473–474 |
Marcian | 474 | 469–484 | Uzurpator | |
Bazyliskus Flavius Basiliscus | ![]() | 475–476 | 430–476 | Przez niektórych uznawany za uzurpatora. |
Marcus | ![]() | 475–476 | ?–476 | Koregent i syn Bazyliskusa, początkowo jako Cezar, później August |
Zenon Flavius Zeno | ![]() | 476–491 | 421–491 | ponownie |
Leoncjusz I | ![]() | 484–488 | ?–488 | Uzurpator |
Anastazjusz I Flavius Anastasius | ![]() | 491–518 | 430–518 | Wskazany na następcę cesarza przez wdowę po Zenonie, którą pojął za żonę. |
Dynastia justyniańska
Władca | Wizerunek | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Komentarze |
---|---|---|---|---|
Justyn I Flavius Iustinus | ![]() | 518–527 | 450–527 | Urodzony w pobliżu Skopje jako syn chłopa. Krótko przed śmiercią ogłoszony Augustem (1. sierpnia 527). |
Justynian I Wielki Flavius Petrus Sabbatius Iustinianus | ![]() | 527–565 | 483–565 | Pochodzenie chłopskie. Zanim objął władzę, był oficerem konnej straży przybocznej cesarza, tzw. Scholae Palatinae. 525 poślubił Teodorę. Koronowany razem z Teodorą w Hagia Sophia. Przyjął tytuł Basileus (autokrata). Przyczynił się do rozwoju kulturalnego i klasyfikacji praw. Wydał „Kodeks Justyniana” (Corpus iuris civilis, 528–534). Budował świątynie w prowincjach, np. Kościół San Vitale w Rawennie. |
Justyn II Flavius Iustinus Iunior | ![]() | 565–578 | 520–578 | Syn Wigilancji, siostrzeniec cesarza Justyniana I. Jego żoną była Zofia, siostrzenica małżonki cesarza - Teodory. |
Tyberiusz II Konstantyn Flavius Tiberius Constantinus | ![]() | 578–582 | 520–582 | |
Maurycjusz Flavius Mauricius Tiberius | ![]() | 582–602 | 539–602 |
Bez dynastii
Władca | Wizerunek | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Komentarze |
---|---|---|---|---|
Fokas Flavius Phocas | ![]() | 602–610 | 570–610 |
Dynastia heraklijska
Władca | Wizerunek | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Komentarze |
---|---|---|---|---|
Herakliusz Flavius Heraclius Ἡράκλειος | ![]() | 610–641 | 574–641 | Zastąpił cesarski tytuł caesar imperator augustus greckim terminem basileus |
Konstantyn III Κωνσταντῖνος Oficjalnie: Heraclius Novus Constantinus (Herakliusz nowy Konstantyn) | ![]() | 641 | 612–641 | Koregent i syn Herakliusza 613–641. Od 641 współrządził z bratem Heraklenasem. |
Herakleonas Ἡρακλεωνάς Oficjalnie: Konstantyn Herakliusz | ![]() | 641 | 626–641 | Koregent i syn Herakliusza 638–641. Od 641 współrządził z bratem Konstantynem III. |
Konstans II Κώνστας Β΄ | ![]() | 641–668 | 630–668 | |
Konstantyn IV Κωνσταντίνος Δ΄ ο νέος | ![]() | 668–685 | 649–685 | Koregent Konstansa II 654–668 |
Herakliusz | 659–681 | Koregent Konstansa II | ||
Tyberiusz | 659–681 | Koregent Konstansa II | ||
Justynian II Rhinotmetos Ιουστινιανός Β΄ | ![]() | 685–695 | 669–711 | Koregent i syn Konstantyna IV od wiosny 685. Samodzielny cesarz od września 685. Usunięty w 695. |
Bez dynastii
Władca | Wizerunek | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Komentarze |
---|---|---|---|---|
Leoncjusz II Λεόντιος | ![]() | 695–698 | 660–706 | Usunięty w 698 |
Tyberiusz III Τιβέριος Γ | ![]() | 698–705 | ?–705 |
Dynastia heraklijska (ponownie)
Władca | Wizerunek | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Komentarze |
---|---|---|---|---|
Justynian II Rhinotmetos Ιουστινιανός Β | ![]() | 705–711 | 669–711 | Ponownie |
Tyberiusz (IV) | 706–711 | Koregent Justyniana II 706–711 |
Bez dynastii
Władca | Wizerunek | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Komentarze |
---|---|---|---|---|
Filipikos Bardanes Φιλιππικὸς Βαρδάνης | ![]() | 711–713 | ?–713 | |
Anastazjusz II Ἀρτέμιος Ἀναστάσιος Β΄ | ![]() | 713–716 | ?–719 | Usunięty |
Teodozjusz III | ![]() | 716–717 | ?–754 | Usunięty |
Dynastia izauryjska
Władca | Wizerunek | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Komentarze |
---|---|---|---|---|
Leon III Izauryjczyk Λέων Γ' ο Ίσαυρος | ![]() | 717–741 | 680–741 | |
Konstantyn V Kopronim Κωνσταντίνος Ε΄ | ![]() | 741–775 | 718–775 | Koregent i syn Leona III 720–741 |
Artabasdes Ἀρταύασδος | 741/742–743 | ?–743 | Przez niektórych uznawany za uzurpatora. | |
Nicefor | 741–743 | Koregent i syn Artabasdesa | ||
Leon IV Chazar Λέων Δ΄ ὁ Χάζαρος | ![]() | 775–780 | 750–780 | Koregent i syn Konstantyna V 751–775 |
Konstantyn VI Κωνσταντῖνος Ϛ΄ | ![]() | 780–797 | 771–797 lub 802 | Koregent i syn Leona IV 776–780. Usunięty przez matkę. |
Irena Ειρήνη Σαρανταπήχαινα | ![]() | 797–802 | 752–803 | Regentka i matka Konstantyna VI 780–797. Usunięta |
Dynastia Niceforów
Władca | Wizerunek | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Komentarze |
---|---|---|---|---|
Nicefor I Genik Νικηφορος | ![]() | 802–811 | ok. 760–811 | |
Staurakios Σταυράκιος | ![]() | 811 | ?–812 | Koregent i syn Nicefora I 803–811. Zmuszony do abdykacji w 811 |
Michał I Rangabe Μιχαήλ Α΄ Ραγγαβέ | ![]() | 811–813 | ?–844 | Znany także jako Michał I Rangabeusz. Abdykował w 813 na wieść o buncie wojska. |
Teofilakt | 812–814 | Koregent i syn Michała I |
Bez dynastii
Władca | Wizerunek | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Komentarze |
---|---|---|---|---|
Leon V Armeńczyk Λέων Ε' ο Αρμένιος | ![]() | 813–820 | 775–820 | Obalony i zamordowany przez następcę |
Symbatios (Konstantyn) | 814–820 | Koregent i syn Leona V |
Dynastia amoryjska
Władca | Wizerunek | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Komentarze |
---|---|---|---|---|
Michał II Amoryjczyk Μιχαήλ Β΄ ὁ ἐξ Ἀμορίου | ![]() | 820–829 | 770–829 | |
Teofil Θεόφιλος | ![]() | 829–842 | 813–842 | Koregent i syn Michała II 821–829 |
Konstantyn | 833–835 | ?–835 | Koregent i syn Teofila | |
Michał III Metystes Μιχαήλ Γ΄ | ![]() | 842–867 | 833–867 |
Dynastia macedońska
Władca | Wizerunek | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Komentarze |
---|---|---|---|---|
Bazyli I Macedończyk Βασίλειος ὁ Μακεδών | ![]() | 867–886 | 811–886 | Symbatios, współcesarza w latach 869–879 jako Konstanty |
Symbatios (Konstantyn) | 869–879 | 864/866–879 | Koregent i syn Bazylego I | |
Leon VI Filozof Λέων ΣΤ΄ ο Σοφός | ![]() | 886–912 | 866–912 | |
Aleksander Αλέξανδρος | 912–913 | 870–913 | Koregent ojca, później brata 879–912, samodzielny cesarz od 912. | |
Konstantyn VII Porfirogeneta Κωνσταντίνος Ζ΄ ο Πορφυρογέννητος | ![]() | 913–959 | 902–959 | Koregent 908–913. Odsunięty od władzy w latach 919–945 przez Romana I i jego synów |
Roman I Lekapen Ρωμανός Α΄ Λεκαπηνός | ![]() | 919–944 | 870–948 | Formalnie koregent Konstantyna VII. Usunięty przez synów. |
Krzysztof Lekapen | 920–931 | ?–931 | koregent Romana I i Konstantyna VII. | |
Stefan Lekapen | 924–945 | ?–963 | koregent Romana I i Konstantyna VII. | |
Konstantyn Lekapen | 925–945 | ?–946 | koregent Romana I i Konstantyna VII. | |
Roman II Porfirogeneta Ρωμανός Β΄ ο Πορφυρογέννητος | ![]() | 959–963 | 939–963 | Koregent i syn Konstantyna VII 945–959 |
Nicefor II Fokas Νικηφόρος Β΄ Φωκάς | ![]() | 963–969 | 912–969 | |
Jan I Tzimiskes Ιωάννης Τσιμισκής | ![]() | 969–976 | 925–976 | |
Bazyli II Bułgarobójca Βασίλειος Β΄ Βουλγαροκτόνος | ![]() | 976–1025 | 958–1025 | Koregent kolejnych cesarzy 960–976 |
Konstantyn VIII Κωνσταντίνος Η΄ ο Πορφυρογέννητος | ![]() | 1025–1028 | 960–1028 | Koregent kolejnych cesarzy 961–1025 |
Zoe Ζωή Πορφυρογέννητη | ![]() | 1028–1050 | 978–1050 | W 1042 rządy samodzielne (patrz niżej) |
Roman III Argyros Ρωμανός Γ΄ Αργυρός | ![]() | 1028–1034 | 968–1034 | Pierwszy mąż Zoe, z którą współrządził. |
Michał IV Paflagończyk Μιχαήλ Δ΄ ο Παφλαγών | ![]() | 1034–1041 | 1010–1041 | Drugi mąż Zoe, z którą współrządził. |
Michał V Kalafates Μιχαήλ Ε΄ ο Καλαφάτης | ![]() | 1041–1042 | 1015–1042 | Adoptowany syn Zoe, z którą współrządził |
Zoe i Teodora | ![]() ![]() | 1042 | – | Samodzielne wspólne rządy |
Konstantyn IX Monomach Κωνσταντίνος Θ΄ Μονομάχος | ![]() | 1042–1055 | 1000–1050 | Trzeci mąż Zoe, z którą współrządził do 1050. |
Teodora Θεοδώρα | ![]() | 1055–1056 | 981–1056 | Ponownie, rządy samodzielne |
Michał VI Stratiotikos Μιχαήλ ΣΤ΄ ο Στρατιωτικός | ![]() | 1056–1057 | ?–1059 |
Dynastia Komnenów
Władca | Wizerunek | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Komentarze |
---|---|---|---|---|
Izaak I Komnen Ισαάκιος Α΄ Κομνηνός | ![]() | 1057–1059 | 1005–1061 | Dobrowolnie abdykował |
Dynastia Dukasów
Władca | Wizerunek | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Komentarze |
---|---|---|---|---|
Konstantyn X Dukas Κωνσταντίνος Ι΄ Δούκας | ![]() | 1059–1067 | 1006–1067 | |
Konstantyn Dukas Κωνστάντιος Δούκας | ![]() | 1060–1078 | 1060–1082 | Koregent |
Eudoksja Makrembolitissa Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα | 1067–1068 | 1021–1096 | Rządy samodzielne, koregentka od 1068 | |
Andronik Dukas Ἀνδρόνικος Δούκας | ![]() | 1068–1070 | 1057–po 1081 | Koregent |
Roman IV Diogenes Ρωμανός Δ΄ Διογένης | 1068–1071 | 1020–1072 | Usunięty | |
Eudoksja Makrembolitissa Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα | 1071 | 1021–1096 | Rządy samodzielne | |
Michał VII Dukas Μιχαήλ Ζ΄ Δούκας | ![]() | 1071–1078 | ok. 1050–1090 | Koregent 1059–1071. Abdykował po wybuchu buntu. |
Filaret Brachamios Φιλάρετος Βραχάμιος | 1071–1078 | ?–1087 | Uzurpator | |
Konstantyn Dukas Κωνστάντιος Δούκας | 1074–1078 | 1074–1095 | Koregent i syn Michała VII | |
Nicefor III Botaniates Νικηφόρος Γ΄ Βοτανειάτης | ![]() | 1078–1081 | 1001/1002–1081/1082 | Usunięty |
Dynastia Komnenów
Władca | Wizerunek | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Komentarze |
---|---|---|---|---|
Aleksy I Komnen Αλέξιος Α' Κομνηνός | ![]() | 1081–1118 | 1048–1118 | |
Konstantyn Dukas Κωνστάντιος Δούκας | 1081–1087 | 1074–1095 | Ponownie, koregent Aleksego I | |
Jan II Komnen Ιωάννης Β' Κομνηνός | ![]() | 1118–1143 | 1087–1143 | Koregent 1092–1118 |
Aleksy Komnen | 1122–1142 | 1107–1142 | Koregent i syn Jana II | |
Manuel I Komnen Μανουήλ Α' Κομνηνός | ![]() | 1143–1180 | 1118–1180 | |
Aleksy II Komnen Αλέξιος B' Κομνηνός | ![]() | 1180–1183 | 1167–1183 | |
Andronik I Komnen Ανδρόνικος Α' Κομνηνός | ![]() | 1183–1185 | 1123–1185 |
Dynastia Angelosów
Władca | Wizerunek | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Komentarze |
---|---|---|---|---|
Izaak II Angelos Ισαάκιος Β’ Άγγελος | ![]() | 1185–1195 | ok. 1156–1204 | |
Konstantyn Angelos Dukas Κωνσταντίνος Άγγελος Δούκας | 1193 | 1173–? | Uzurpator | |
Aleksy III Angelos Αλέξιος Γ' Άγγελος | ![]() | 1195–1203 | ok. 1153–1211 | Usunięty przez wojska IV krucjaty. |
Izaak II Angelos Ισαάκιος Β' Άγγελος | ![]() | 1203–1204 | 1056–1204 | Ponownie. Rządził wspólnie z Aleksym IV |
Aleksy IV Angelos Αλέξιος Δ' Άγγελος | ![]() | 1203–1204 | 1182–1204 | Rządził wspólnie z Izaakiem II |
Aleksy V Dukas, Murzuflos Αλέξιος Ε' Δούκας ο Μούρτζουφλος | ![]() | 1204 | ?–1205 | Usunięty przez wojska IV krucjaty. |
Konstantyn Laskarys Θεόδωρος Α΄ Λάσκαρις | 1204 | 1170–? | Wybrany cesarzem podczas oblężenia Konstantynopola. |
Dynastia Laskarysów
Dynastia Laskarysów panowała tylko w Cesarstwie Nicejskim
Władca | Wizerunek | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Komentarze |
---|---|---|---|---|
Teodor I Laskarys Θεόδωρος Α΄ Λάσκαρις | ![]() | 1204–1222 | 1174–1222 | |
Jan III Dukas Watatzes Ιωάννης Γ΄ Δούκας Βατάτζης | ![]() | 1222–1254 | 1192–1254 | |
Teodor II Laskarys Θεόδωρος Β' Λάσκαρις | ![]() | 1254–1258 | 1221–1258 | |
Jan IV Laskarys Ιωάννης Δ' Λάσκαρις | ![]() | 1258–1261 | 1250–1305 | Usunięty przez Michała VIII |
Dynastia Paleologów
Władca | Wizerunek | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Komentarze |
---|---|---|---|---|
Michał VIII Paleolog Μιχαήλ Η' Παλαιολόγος | ![]() | 1259–1282 | 1224/1225–1282 | Początkowo współrządził formalnie z Janem IV. 25 lipca 1261 odzyskał Konstantynopol. |
Andronik II Paleolog Ανδρόνικος Β' Παλαιολόγος | ![]() | 1282–1328 | 1259–1328 | Koregent i syn Michała VIII 1272–1282 |
Michał (IX) Paleolog | ![]() | 1294–1320 | 1277–1320 | Koregent i syn Andronika II |
Andronik III Paleolog Ανδρόνικος Γ' Παλαιολόγος | ![]() | 1328–1341 | 1296–1341 | Koregent 1325–1328 |
Jan V Paleolog Ίωάννης Ε' Παλαιολόγος | ![]() | 1341–1347 | 1332–1391 | Usunięty |
Dynastia Kantakuzenów
Władca | Wizerunek | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Komentarze |
---|---|---|---|---|
Jan VI Kantakuzen Ἰωάννης ΣΤʹ Καντακουζηνός | ![]() | 1347–1354 | 1294/1295–1383 | Usunięty |
Mateusz Kantakuzen Ματθαίος Ασάνης Καντακουζηνός | 1353–1357 | 1325–1383 lub 1391 | Początkowo koregent Jana VI. Zrzekł się władzy i podporządkował Janowi V. |
Dynastia Paleologów
Władca | Wizerunek | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Komentarze |
---|---|---|---|---|
Jan V Paleolog Ίωάννης Ε' Παλαιολόγος | ![]() | 1355–1376 | 1332–1391 | Ponownie, usunięty. |
Andronik IV Paleolog Ανδρόνικος Δ' Παλαιολόγος | ![]() | 1376–1379 | 1348–1395 | Koregent 1350–1376. Usunięty. |
Jan V Paleolog Ίωάννης Ε' Παλαιολόγος | ![]() | 1379–1390 | 1332–1391 | Ponownie |
Jan VII Paleolog Ιωάννης Ζ' Παλαιολόγος, | ![]() | 1390 | 1370–1408 | |
Jan V Paleolog Ίωάννης Ε' Παλαιολόγος | ![]() | 1390–1391 | 1332–1391 | Ponownie |
Manuel II Paleolog Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγος | ![]() | 1391–1425 | 1350–1425 | Koregent 1373–1391 |
Jan VII Paleolog Ιωάννης Ζ' Παλαιολόγος, | ![]() | 1399–1402 | 1370–1408 | Ponownie. Koregent Manuela II. |
Andronik V Paleolog Ανδρόνικος Ε' Παλαιολόγος) | 1403–1407 | 1400–1407 | Koregent Manuela II. | |
Jan VIII Paleolog Ίωάννης Η' Παλαιολόγος | ![]() | 1425–1448 | 1392–1448 | Koregent i syn Manuela II 1411–1425 |
Konstantyn XI Dragazes, Paleolog Κωνσταντῖνος ΙΑ' Δραγάσης Παλαιολόγος | ![]() | 1449–1453 | 1405–1453 |
Lista pretendentów do tronu cesarskiego po 1453
Władca | Czas panowania | Data urodzin i śmierci | Komentarze | |
---|---|---|---|---|
Dynastia Paleologów | ||||
Demetriusz | 1453–1460 | 1407–1470 | ||
Tomasz Paleolog | ![]() | 1453–1465 | 1408–1465 | |
Andrzej Paleolog | 1465–1502 | 1453–1502 | 16 września 1494 zawarł układ z królem Francji Karolem VIII przekazując mu prawa do tronów Konstantynopola, Trapezuntu i Serbii (zatrzymał sobie prawa do despotatu Morei) w zamian za 1200 złotych dukatów rocznej pensji. W 1502 przekazał swoje prawa Ferdynandowi Katolickiemu i Izabeli Kastylijskiej, ale nie otrzymał od nich pieniędzy. |
Genealogia
Uproszczona genealogia ostatnich dynastii bizantyńskich i związków między nimi:
![Ostatni władcy Bizancjum](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Bizancjum-0.png/1400px-Bizancjum-0.png)
Ostatni władcy Bizancjum
Zobacz też
![]() | Zobacz multimedia związane z tematem: Cesarze bizantyńscy |
- cesarze rzymscy
- władcy cesarstwa trapezunckiego
- Cesarstwo Bizantyńskie
- Drzewa genealogiczne cesarzy bizantyjskich
Linki zewnętrzne
- De Imperatoribus Romanis: An Online Encyclopedia of Roman Rulers and Their Families. [dostęp 2016-10-24]. (ang.).
- Portrety cesarzy bizantyńskich na monetach. [w:] Byzantium!!! [on-line]. [dostęp 2005-05-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-24)]. (ang.).
- p
- d
- e
Cesarze bizantyńscy
- gwiazdką*oznaczono monarchów nienależących do dynastii
- p
- d
- e
Władcy państw greckich w latach 1204–1479