Erupcja Eyjafjallajökull w 2010 roku
Pyły wulkaniczne wydobywające się z Eyjafjallajökull 17 kwietnia 2010 | |||
Państwo |
| ||
---|---|---|---|
Miejsce | wulkan Eyjafjallajökull | ||
Rodzaj zdarzenia | wybuch wulkanu | ||
Data | 20 marca 2010 – 23 czerwca 2010 | ||
Położenie na mapie Islandii ![]() | |||
![]() | |||
|
Erupcja wulkanu Eyjafjallajökull (wym. ⓘ[ˈei.jaˌfjatl.aˌjœ.kʏtl]) – seria wybuchów wulkanu zlokalizowanego w okolicy i pod niewielkim lodowcem Eyjafjallajökull w południowej Islandii, która miała miejsce w 2010 roku. Po kwietniowej erupcji, powstała chmura pyłów nad Europą, co spowodowało zamknięcie przestrzeni powietrznej w większości krajów kontynentu.
Poprzednie erupcje Eyjafjallajökull w ciągu ostatnich 1100 lat miały miejsce w latach 920, 1612 i 1821–1823.
Pierwszy wybuch
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Eruption2010eyja.jpg/220px-Eruption2010eyja.jpg)
Aktywność sejsmiczna pod lodowcem Eyjafjallajökull (Eyjafjallajoekull) rozpoczęła się pod koniec grudnia 2009 i przejawiła się jako tysiące drobnych trzęsień ziemi o natężeniu 1–2 stopni. 26 lutego 2010 Islandzki Instytut Meteorologiczny za pomocą przyrządów GPS zlokalizowanych w okolicach Þorvaldseyri około 15 kilometrów na południowy wschód od miejsca wybuchu określił, że doszło do przemieszczenia się skorupy ziemskiej o 3 cm w kierunku południowym, z czego 1 cm przemieszczenia miał miejsce w przeciągu ostatnich czterech dni. Ta aktywność sejsmiczna została wywołana przez ciśnienie powstające przy przesuwaniu się magmy spod skorupy ziemskiej do komory wulkanu. Nasilenie się aktywności sejsmicznej nastąpiło pomiędzy 3 i 5 marca. W okresie tym zarejestrowano około 3 tysięcy drobnych, odczuwalnych w okolicznych miastach trzęsień ziemi o nasileniu około 2 stopni.
Ostatecznie erupcja wulkanu Eyjafjallajökull nastąpiła 20 marca 2010. Szczelina wulkaniczna miała około 500 m długości, przebieg z północnego wschodu na południowy zachód. Od 10 do 12 zlokalizowanych na jej linii kominów wulkanicznych wyrzucało lawę oliwinowo-bazaltową o temperaturze około 1000°C na wysokość do 150 m. Druga szczelina powstała 31 marca około 200 m na północny zachód od pierwszej[1]. Ma ona około 300 m długości, a wydobywająca się lawa płynęła do kanionu Hvannárgil. Nie zarejestrowano przy jej powstaniu żadnej aktywności sejsmicznej ani też przesunięcia skorupy. Obie szczeliny miały ten sam komin wulkaniczny.
Drugi wybuch
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Eyjafjoll_ash_14-04-2010.svg/250px-Eyjafjoll_ash_14-04-2010.svg.png)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Eyjafjallaj%C3%B6kull_ash.svg/250px-Eyjafjallaj%C3%B6kull_ash.svg.png)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/Eyjafjoll_ash_16-04-2010.svg/250px-Eyjafjoll_ash_16-04-2010.svg.png)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Eruption_of_Eyjafjallaj%C3%B6kull_Volcano%2C_Iceland_April_17_Detail.jpg/250px-Eruption_of_Eyjafjallaj%C3%B6kull_Volcano%2C_Iceland_April_17_Detail.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Eyjafjoll_ash_18-04-2010.svg/250px-Eyjafjoll_ash_18-04-2010.svg.png)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Eruption_of_Eyjafjallaj%C3%B6kull_Volcano%2C_Iceland_04-19-2011.png/250px-Eruption_of_Eyjafjallaj%C3%B6kull_Volcano%2C_Iceland_04-19-2011.png)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Eyjafjallaj%C3%B6kull_major_eruption_2_20100420.jpg/250px-Eyjafjallaj%C3%B6kull_major_eruption_2_20100420.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Hot_spots_on_Iceland%E2%80%99s_Eyjafjallaj%C3%B6kull_Volcano.jpg/250px-Hot_spots_on_Iceland%E2%80%99s_Eyjafjallaj%C3%B6kull_Volcano.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Eyjafjoll_ash_22-04-2010.svg/250px-Eyjafjoll_ash_22-04-2010.svg.png)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Eyjafjoll_ash_23-04-2010.svg/250px-Eyjafjoll_ash_23-04-2010.svg.png)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/April_24%2C_2010%2C_Ash_plume%2C_from_Eyjafjallajokull_Volcano.jpg/250px-April_24%2C_2010%2C_Ash_plume%2C_from_Eyjafjallajokull_Volcano.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Eyjafjallaj%C3%B6kull-2010-05-01-distant.jpg/250px-Eyjafjallaj%C3%B6kull-2010-05-01-distant.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/May_2_2010%2C_Ash_plume_from_Eyjafjallajokull_Volcano.jpg/250px-May_2_2010%2C_Ash_plume_from_Eyjafjallajokull_Volcano.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Eyjafjoll_ash_03-05-2010.svg/250px-Eyjafjoll_ash_03-05-2010.svg.png)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Eyjafjoll_ash_04-05-2010.svg/250px-Eyjafjoll_ash_04-05-2010.svg.png)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/May_7_2010%2C_Ash_plume%2C_from_Eyjafjallajokull_Volcano.jpg/250px-May_7_2010%2C_Ash_plume%2C_from_Eyjafjallajokull_Volcano.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Eyjafjallaj%C3%B6kull_major_eruption_20100510.jpg/250px-Eyjafjallaj%C3%B6kull_major_eruption_20100510.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Eruption_of_Eyjafjallaj%C3%B6kull_Volcano%2C_Iceland%2C_05-13-2011.png/250px-Eruption_of_Eyjafjallaj%C3%B6kull_Volcano%2C_Iceland%2C_05-13-2011.png)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/May_15%2C_2010%2C_Ash_plume%2C_from_Eyjafjallajokull_Volcano.jpg/250px-May_15%2C_2010%2C_Ash_plume%2C_from_Eyjafjallajokull_Volcano.jpg)
We wczesnych godzinach porannych 14 kwietnia władze Islandii zarządziły ewakuację wsi i farm w pobliżu wulkanu Eyjafjallajökull z powodu nagłego wezbrania okolicznych strumieni i rzek. Wzrost poziomu i temperatury wody spowodowany erupcją wulkaniczną pod lodowcem doprowadził do powodzi zwanych jökulhlaup. Po zetknięciu się lawy o temperaturze 1200°C z dnem lodowca o grubości 200 m, ten zaczął szybko parować, wytwarzając chmurę, składającą się głównie z pary wodnej i mikroskopijnej wielkości cząsteczek szkła, które zagrażają bezpieczeństwu samolotów odrzutowych[2].
Konsekwencje
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Travel_crisis_in_Europe_2010.png/220px-Travel_crisis_in_Europe_2010.png)
Wybuch doprowadził do emisji do atmosfery chmury pyłów wulkanicznych, która spowodowała zakłócenia lotów na terenie całej północnej Europy[3]. Loty z głównych lotnisk zostały zawieszone 15 kwietnia 2010 w Belgii, Czechach, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Islandii, Hiszpanii, Holandii, na Litwie, na Łotwie, w Niemczech, Norwegii, Irlandii, Rosji, Szwecji i Wielkiej Brytanii[4][5][6].
15 kwietnia od godziny 20:00 CEST Polska zamknęła strefę powietrzną nad północną częścią kraju. 16 kwietnia od 8:00 zamknięto przestrzeń powietrzną nad Polską centralną i południowo-zachodnią, a o 12:00 lotnisko w Krakowie[7]. Wieczorem po wyłączeniu lotniska w Rzeszowie, zamknięta została cała przestrzeń powietrzna nad Polską[8]. Wykonywane mogły być tylko loty na małej wysokości, poniżej podstawy chmury pyłu wulkanicznego (ok. 6 km).
16 kwietnia zamknięto część lub całość przestrzeni powietrznej w kolejnych krajach europejskich: Austrii, Mołdawii, na Słowacji, w Szwajcarii, na Węgrzech i we Włoszech.
17 kwietnia zamknięto przestrzeń powietrzną nad Bośnią i Hercegowiną, Chorwacją, Czarnogórą, Rumunią i Serbią.
Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Powietrznych oszacowało, że światowe linie lotnicze poniosły w związku z erupcją i odwołaniem lotów straty rzędu 200 mln USD dziennie[9]. 16 kwietnia w europejskiej przestrzeni powietrznej odbyło się 11 659 lotów z planowanych 28 597, 17 kwietnia było to 4886 z 22 653, 18 kwietnia 4000 z 24 965[10].
Ograniczenia w ruchu lotniczym miały szczególnie istotne znaczenie dla Polski, gdyż były oficjalnym powodem odwołania wielu wizyt delegacji zagranicznych udających się na odbywające się w dniach 17–18 kwietnia uroczystości pogrzebowe pary prezydenckiej Lecha i Marii Kaczyńskich.
Dalsze wybuchy
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Eyjafjallaj%C3%B6kull_major_eruption_20100510.jpg/220px-Eyjafjallaj%C3%B6kull_major_eruption_20100510.jpg)
Na początku maja 2010 aktywność wulkanu stopniowo się zmniejszyła z 400 do 50 ton pyłu na sekundę[11]. Naukowcy jednak spodziewali się erupcji jego znacznie większego sąsiada – wulkanu Katla. Wcześniej następowała ona po wszystkich trzech udokumentowanych erupcjach Eyjafjallajökull[12]. Ostatni wybuch Katli miał miejsce w 1918 roku. Od 21 maja 2010, wulkan emitował jedynie parę wodną i gazy. Nie odnotowano emisji świeżego pyłu. Po 10 dniach wulkan uznano za drzemiący. Aktywność sejsmiczna także się zmniejszyła[13].
Przypisy
- ↑ Tom Robbins: Iceland’s erupting volcano. The Guardian. [dostęp 2010-04-21]. (ang.).
- ↑ Eruption of Eyjafjallajökull Volcano, Iceland. NASA, 2010-04-15. [dostęp 2010-04-17]. (ang.).
- ↑ Islandzki wulkan paraliżuje ruch lotniczy w Europie [dostęp 21:00 15.04.2010].
- ↑ Cancellations due to volcanic ash in the air. Norwegian Air Shuttle, 15 kwietnia 2010. [dostęp 2010-04-15].
- ↑ Iceland Volcano Spewing Ash Chokes Europe Air Travel. [w:] San Francisco Chronicle [on-line]. 15 kwietnia 2010. [dostęp 2010-04-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (21 sierpnia 2010)].
- ↑ Live: Volcanic cloud over Europe. BBC News. [dostęp 2010-04-15].
- ↑ Polska Agencja Żeglugi Powietrznej podjęła decyzję o zamknięciu dużego fragmentu polskiej przestrzeni powietrznej.. Polska Agencja Żeglugi Powietrznej, 2010-04-16. [dostęp 2010-04-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-19)]. (pol.).
- ↑ Zamknięta przestrzeń powietrzna nad Polską. IMiGW: jutro chmura poza Polską. gazeta.pl, 2010-04-16. [dostęp 2010-04-16]. (pol.).
- ↑ Graeme Wearden: Ash cloud costing airlines £130m a day. The Guardian, 16 kwietnia 2010. [dostęp 2010-04-17]. (ang.).
- ↑ Update on European air traffic situation – 12.30 CET. Eurocontrol.int, 18 kwietnia 2010. [dostęp 2010-04-18]. (ang.).
- ↑ Islandia: Znacznie mniej pyłów z wulkanu Eyjafjoell. Interia.pl, 10.05.2010.
- ↑ Iceland’s Eyjafjallajökull volcano is nothing to 'Angry Sister' Katla. 18.04.2010.
- ↑ Raport University of Iceland.
Zobacz też
![]() | Zobacz multimedia związane z tematem: Erupcja Eyjafjallajökull w 2010 roku |
- Eyjafjallajökull
- Wulkany Islandii
- Krakatau
Linki zewnętrzne
- London Volcanic Ash Advisory Centre site.